NVM Business cijfers commercieel vastgoed vierde kwartaal 2023
- In alle typen commercieel vastgoed toename aanbod op kwartaalbasis
- Opname winkelruimtes bereikt hoogste niveau sinds twee jaar
- Rentedaling kan op termijn leiden tot positiever sentiment onder beleggers
Grootste dynamiek in metrages tot 500 m²
In het laatste kwartaal van 2023 is het aanbod van commercieel vastgoed over de gehele linie gestegen in vergelijking met het voorgaande kwartaal. Deze toename komt mede voort uit de verminderde economische bedrijvigheid en de stijging van het aantal faillissementen. In de winkelmarkt is voor het derde kwartaal op rij sprake van een verhoogd aanbod (+1,2 procent) na faillissementen van een aantal grote winkelketens. Ook het aanbod van kantoren (+3 procent) en bedrijfsruimte (+9 procent) is gestegen. In beide segmenten is sprake van een duidelijke trendbreuk na een langdurige periode waarin het aanbod juist structureel afnam. Het aanbod van kantoren is namelijk – op één kwartaal na – twee jaar op rij gedaald. Met name metrages tot 500 m² zijn in het afgelopen kwartaal aan het aanbod toegevoegd. Het aanbod van hoogwaardige bedrijfsruimte zit eveneens in de lift, mede als gevolg van een grotere beschikbaarheid van nieuwbouw. Dat blijkt uit het rapport ‘Ontwikkelingen commercieel vastgoed Q4 2023’ van NVM Business. Dit is een analyse van de ontwikkelingen in de commercieel vastgoedsector op basis van koop- en huurtransacties en enquête-onderzoek onder NVM Business-leden.
Licht herstel opname commercieel vastgoed
Hoewel de opname van commercieel vastgoed herstel laat zien, ligt deze op een relatief laag niveau. De opname1 van bedrijfsruimte nam ten opzichte van het derde kwartaal met 8 procent toe tot 1,1 miljoen m². De opname van bedrijfsruimte bereikte dit kwartaal het hoogste niveau in 2023. Na een zwak halfjaar zijn hier de eerste signalen van een bescheiden herstel zichtbaar, wat de dynamiek binnen dit segment ten goede komt. Vooral de behoefte aan kleinere bedrijfsruimte – met name oppervlaktes tussen 100 en 1.000 m² – houdt aan, wat leidt tot een stijging van de totale opname in deze categorie (+12 procent). De opname van kantoorruimtes daalde in het laatste kwartaal van 2023 met 18 procent tot 236.000 m². Dit wordt vooral veroorzaakt door een verminderde vraag naar grotere oppervlaktes. Tegelijkertijd zijn kantoren met oppervlaktes tot 2.000 m² – in het bijzonder bij kleinere metrages tot 500 m² – zeer gewild, waardoor het aantal transacties dit kwartaal toenam met 3 procent. Het feit dat zowel het aanbod als de opname van kleine kantoorpanden en bedrijfsruimte groeit, betekent dat de dynamiek binnen deze segmenten hoog is en ondernemers welwillend zijn om nieuwe ruimte op te nemen. In vergelijking met het voorgaande kwartaal bereikte de opname van winkelruimtes met 158.400 m² – een stijging van 16 procent in vergelijking met het derde kwartaal van 2023 – het hoogste niveau in twee jaar. Deze opwaartse trend is volgens NVM Business mede het gevolg van het vrijkomen van winkelruimtes – vooral in de kleinere metrages tussen de 200 en 500 m² – en dalende huurprijzen. Het feit dat meer winkel- en bedrijfsruimte in aanbod komt, is gunstig voor ondernemers die al langere tijd naar nieuwe huisvesting zoeken.
Verbeterde vooruitzichten
Uit een enquête onder NVM-leden blijkt dat het sentiment om te beleggen nog overwegend negatief is, maar wel licht verbetert. Ook data van funda in business tonen een iets grotere interesse in vastgoedobjecten. “Hoewel het zoekverkeer op ons platform ten opzichte van vorig kwartaal is toegenomen, is dit in vergelijking met hetzelfde kwartaal vorig jaar op hetzelfde niveau gebleven. Wel is een grotere belangstelling zichtbaar voor winkelruimtes, terwijl de interesse in beleggingsobjecten wellicht onder invloed van de gestegen rente is afgenomen. De verhoogde activiteit in zoekopdrachten kan erop duiden dat beleggers weer in beweging komen en het aantal transacties op termijn kan toenemen”, vertelt Joost Dop, CEO van funda.
De onzekere economische omstandigheden hebben het afgelopen jaar een grote impact op de commerciële vastgoedmarkt gehad. Zo was het door de opeenvolgende renteverhogingen en stijgende financieringskosten een moeilijk jaar voor beleggers. De opeenstapeling van nieuwe wet- en regelgeving heeft met name voor woningbeleggers de terughoudendheid verder vergroot. “Dat neemt echter niet weg dat beleggers op termijn wel degelijk kansen zien. Anticiperend op een voorzichtig economisch herstel dat wordt voorspeld, zorgt de verwachte renteverlaging door de Europese Centrale Bank voor een positiever sentiment onder beleggers. Het einde van de afwaarderingen lijkt in zicht, waardoor de verhouding tussen boekwaarde en marktprijs stabiliseert. Dat kan betekenen dat de dynamiek terugkeert en dat de rendementen op termijn kunnen verbeteren. De keerzijde is wel dat er vanwege problematiek omtrent herfinancieringen mogelijk vastgoed verkocht moet worden. De verwachting is dat het beleggingsvolume in 2024 hoger zal liggen dan in 2023”, benadrukt Irene Flotman, voorzitter van NVM Business. “Tegelijkertijd zien we in grote delen van de commerciële vastgoedmarkt een groeiend aanbod van beschikbare ruimtes en daarmee meer keuzevrijheid voor potentiële huurders en kopers. Het is daarbij wel van belang dat er een juiste match is tussen vraag en aanbod. De vraag naar duurzaam vastgoed op goede locaties blijft in alle sectoren groot. Daarom biedt vooral verduurzaming kansen. Ook de herontwikkeling van verouderd vastgoed naar goed op de vraag afgestemde woningen blijft belangrijk.”
1 Opname van vastgoed is de verhuur of verkoop van een beschikbaar pand/ruimte. Dit wordt uitgedrukt in het aantal vierkante meters (m²) dat wordt verhandeld in de transacties.
Bron: NVM business – 25 januari 2024